ԱՐՑԱԽԻ ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՋՆՋՈՒՄԸ. Ադրբեջանն իրականացնում է համակարգված ոչնչացում

Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի օկուպացիայից հետո շարունակում են հայտնվել հաղորդագրություններ, որոնք մանրամասն նկարագրում են հայկական մշակութային և պատմական ժառանգության համակարգված ոչնչացումը: Այս շարունակական արշավը, որը թիրախավորում է հին եկեղեցիները, հուշարձանները և ամբողջական բնակավայրերը, լուրջ մտահոգություններ է առաջացրել միջազգային դիտորդների և մարդու իրավունքների կազմակերպությունների շրջանում: Այս գործողությունների դիտավորյալ բնույթը ենթադրում է ոչ միայն տարածաշրջանում հայկական պատմությունը ջնջելու, այլև դրա ներկայության նյութական ապացույցները վերացնելու ջանքեր:

Արցախի լիակատար օկուպացիայից ի վեր Ադրբեջանը լայնածավալ ջանքեր է գործադրել հայկական մշակույթի հետքերը ջնջելու համար: Պատմական եկեղեցիները, խաչքարերը, գերեզմանատները և մշակութային կենտրոնները համակարգված կերպով ոչնչացվել կամ վնասվել են: Այս գործողությունները խախտում են միջազգային օրենքները, այդ թվում՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կոնվենցիաները, որոնք արգելում են մշակութային ժառանգության դիտավորյալ ոչնչացումը:

Ամենանշանակալի կորուստների շարքում է Կրկժանի Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին, որը թիրախավորվել է ադրբեջանական քարոզչության կողմից: Շուշիի Սուրբ Ղազանչեցոց տաճարը, որը հայկական խոշոր կրոնական վայր է, ենթարկվել է այսպես կոչված «վերականգնումների», որոնք զրկել են այն իր հայկական բնույթից: Նմանապես, Շուշիի Կանաչ Ժամ եկեղեցին ավերակների է վերածվել։ Այս ավերածությունները պատերազմի պատահական վնասներ չեն, այլ տարածաշրջանից հայկական կրոնական և մշակութային ինքնությունը ջնջելու միտումնավոր փորձեր։

Ավերածությունները տարածվում են կրոնական վայրերից այն կողմ։ Ամբողջական գյուղեր, այդ թվում՝ Քարինտակը և Ծամձորը, ջնջվել են քարտեզից։ Ստեփանակերտում քանդվել է Արցախի կառավարության շենքը՝ վերացնելով հայկական կառավարման կարևոր խորհրդանիշը։ Նախկին Արցախի պետական ​​համալսարանի շենքը ապականվում է նոր ադրբեջանական հաստատության կառուցման պատրվակով։

Ադրբեջանը նաև թիրախավորել է հայկական մշակութային կենտրոնները՝ դրանք վերաօգտագործելով ռազմական նպատակների համար։ Համայնքային կենտրոնները, դպրոցները և թատրոնները կամ քանդվել են, կամ անճանաչելիորեն փոփոխվել։ Ստեփանակերտի մշակույթի և երիտասարդության պալատի ավերումը Ադրբեջանի կողմից հայկական հաստատությունները ջնջելու քաղաքականության նման օրինակներից մեկն է։

Ադրբեջանի արշավը տարածվում է ֆիզիկական ոչնչացումից այն կողմ։ Հայկական մշակութային արտեֆակտները, ինչպիսիք են եզակի հայկական նախշերով գորգերը, միջազգային ցուցահանդեսներում կեղծ կերպով ներկայացվում են որպես ադրբեջանական։ Վարշավայում վերջերս կայացած միջոցառման ժամանակ Արցախի պատմական հայկական եկեղեցիները անվանվել են ալբանական՝ պատմությունը վերաշարադրելու և հայկական ժառանգությունը խեղաթյուրելու փորձ։

Բերձորում (Լաչին) Ադրբեջանը սկսել է իսլամացման քաղաքականություն՝ կառուցելով մզկիթներ այն վայրերում, որտեղ մի ժամանակ հայկական եկեղեցիներ էին գտնվում: Այս ջանքերի նպատակն է փոխարինել Արցախի դարավոր հայկական քրիստոնեական ինքնությունը նոր ադրբեջանական պատմությամբ։

Հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացումը Արցախում ոչ միայն հարձակում է պատմության վրա, այլև մշակութային ցեղասպանության մի ձև: Հայկական պատմական վայրերը համակարգված կերպով ջնջելով՝ Ադրբեջանը փորձում է վերաշարադրել Արցախի անցյալը և խզել իր կապերը հայ ժողովրդի հետ։

Չնայած ճնշող ապացույցներին, միջազգային արձագանքը դանդաղ է եղել: Մինչ որոշ մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպություններ և մշակութային պահպանման խմբեր ահազանգեր են հնչեցրել, Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու համար քիչ կոնկրետ գործողություններ են ձեռնարկվել: Ավերածությունները շարունակվում են ամեն օր, և հայտնվում են նոր հաղորդագրություններ հայկական մշակութային վայրերի թիրախավորման մասին։

Միջազգային հանրությունը պետք է վճռական դիրքորոշում ընդունի հետագա ոչնչացումը կանխելու համար: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն և այլ մշակութային պաշտպանության կազմակերպություններ պետք է պահանջեն անհապաղ մուտք գործել տարածաշրջան՝ վնասը գնահատելու և հետագա խախտումները կանխելու համար: Կառավարությունները և մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող խմբերը պետք է պնդեն Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցների կիրառման վրա՝ միջազգային իրավունքի շարունակական խախտումների համար։

Արցախի հայկական ժառանգության պահպանումը կարևոր է ոչ միայն տարածաշրջանային պատմության, այլև համաշխարհային մշակութային բազմազանության համար։ Ադրբեջանի գործողությունների անվերահսկելի շարունակությունը վտանգավոր նախադեպ է ստեղծում, որը կարող է խրախուսել մշակութային ինքնության նմանատիպ ջնջումները աշխարհի այլ հակամարտություններում։

Չպետք է անտեսվի Արցախի մշակութային ժառանգության շարունակական ոչնչացումը։ Առանց վճռական գործողությունների, հայոց պատմության և համաշխարհային ժառանգության անփոխարինելի մասը կարող է ընդմիշտ կորսվել։

 

Ադրբեջանի կողմից օկուպացիայի հետևանքով Արցախում (Լեռնային Ղարաբաղ) ավերված քրիստոնյա հայկական մշակութային ժառանգության վայրերի ցանկը (այս ցանկը 2024-2025 թվականների մարտից է):

 

Ամբողջական  փաստահավաք միջազգային monumentswatch.org

անգլերեն լեզվով միջազգային կառույցների համար՝

• The Church of the Savior (Surb Amenaprkich) in Krkzhan: Targeted by Azerbaijani Propaganda

• The Getavan monument in the target of Azerbaijani vandalism

• The “restoration” of Shushi’s Realni School

• Azerbaijan continues the “restoration” of the Surb Ghazanchetsots (Holy All Savior) Cathedral in Shushi

• Azerbaijan demolished the Surb Hovhannes Mkrtich (Kanach Zham) Church of Shushi, reducing it to rubble

• Complete destruction of the village of Karintak by Azerbaijan

• Azerbaijan destroyed the Old Ghazanchetsots cemetery in the city of Shushi

• Azerbaijan obliterated the Surb Hambardzum Church of Berdzor

• The Aghavno church under threat of destruction

• Azerbaijanis desecrated the memorial complex dedicated to the fallen freedom fighters of Berdadzor

• Under the pretext of establishing a “new university” for Azerbaijan, the building of Artsakh State University is being demolished and defaced

• Azerbaijan’s Policy of Islamization in Artsakh

• Replicas of Artsakh’s Armenian carpets featuring unique ornaments are being presented in Latvia as symbols of Azerbaijan’s “genetic code” and historical memory

• At an international exhibition organized in Warsaw, the historical Armenian churches of Artsakh are presented as Albanian

• This time, Azerbaijan destroyed a spring memorial monument that was built near the Khachatur Abovyan School in Shushi

• Regarding the Azerbaijani “reconstruction” of Stepanakert

• In Shushi, the khachkars in the Tank Monument area were destroyed

• Azerbaijan has commenced the transformation of Freedom Fighters Avenue in Stepanakert

• Azerbaijan is targeting the monuments of Vank village

• The "Great and Small Syuniks" monument, which came under Azerbaijani control, has been destroyed

• The Mokhrenes village has been the target of Azerbaijani attacks

• State-Led Initiative Aimed at Assimilating and Appropriating Armenian Culture in Lachin (Berdzor)

• Regarding the construction of a mosque in Berdzor

• The Policy of Expanding Virtual Mosques in Occupied Artsakh

• The Azerbaijani museum, mosque and square in Shushi, situated on the territory of the destroyed monument of the Armenian Genocide

• The Church of the Holy All Saviour in Shushi has been defaced and desecrated

• The Destruction of Stepanakert’s Historic District

• Vandalism of the ‘We Are Our Mountains’ Monument

• The Stepanakert Memorial Complex Under Threat

• Azerbaijan destroyed the church of Tandzatap

• Azerbaijan has desecrated the tombstones of the Stepanakert memorial

• Monument to the Victims of the Patriotic War destroyed in the village of Haterk, Artsakh

• The tabernacle of Tsitsernavank had been damaged and desecrated

• One of the apartments in the village of Shosh is presented as a mosque on Google Maps

• In the temporarily occupied Artsakh, the Azerbaijani state administration is destroying entire settlements and residential neighborhoods in parallel with the eradication of Armenian cultural and historical heritage

• The Azerbaijani regime has demolished the bust of Vahram Papazyan erected in the courtyard of the Stepanakert State Theater

• The village of Khtsaberd in the Hadrut region has become another victim of Azerbaijan's state genocidal policy. In particular, satellite photos clearly show extensive destruction

• In temporarily occupied Artsakh, the fascist regime of Azerbaijan continues to destroy historical and architectural monuments of pan-Christian significance, Amboj settlements and residential districts. The next target of this policy was the village of Mariamadzor in the Hadrut region of the Republic of Artsakh

• Azerbaijan completely destroyed the village of Tsamdzor in the Hadrut region of the Republic of Artsakh

• Stepanakert Palace of Culture and Youth is the next target of Azerbaijani state vandalism

• The village of Taghut-Taghut in the Hadrut region has been almost completely destroyed

• Ilham Aliyev walks through a city that has almost become a ruin, clearly showing the true picture of Baku's cultural genocide. In Stepanakert, a "Victory Park" and a mosque are being built on the site of completely destroyed residential districts, aiming to erase the city's Armenian past and create a false Azerbaijani presence in its place.

• Askeran Fortress will lose its historical and architectural appearance

• Azerbaijan Demolishes Artsakh Government Building in Stepanakert: Erasure of Armenian Identity Continues

• The destruction of settlements is carried out on the direct orders of the highest state leadership

 

 

 

Հավանեցի՞ք նյութը, կիսվեք մտերիմների հետ.